ސްމޯލް ޕޮކްސް

އެ ވަބާއެއްގެ ސަބަބުން އިންސާނީ ދަރިފަސްކޮޅު ދުނިޔެއާއި ނެތިކޮއްލި އެންމެ ބޮޑު އެއް ވަބާއަކީ، ނުރައްކާތެރި ބައްޔެއްކަމުގައިވާ "ސްމޯލް ޕޮކްސް" އޭ ދެންނެވިދާނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ތާރީޚް ދުށް މި ނުރައްކާތެރި ބަލީގައި ހަމައެކަނި 20 ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭ އެކަނިވެސް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން ގާތްގަނޑަކަށް 300 މިލިއަނަށްވުރެ ގިނަ މީހުން މަރުވިއެވެ. ގައިންގަޔަށް އަރާ މިބަލީގެ އަސަރު ދުނިޔޭގައި ނުފެތުރޭ ޤައުމެއް ނެތޭ ބުނުމަކުން ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. މިބަލި އެންމެ ފުރަތަމަ ފެތުރިގެން އައިސްފައިވަނީ ސަލާމްލެއްވި އީސާގެފާނު ދުނިޔެއަށް ފާޅުކުރެއްވުމުގެ 430 އަަހަރު ކުރިން ކަމަށް ތާރީޚީ އިލްމުވެރިން ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ.

މިހާތަނަށްވެސް "އެންމެ" އިފެކްޓިވް ބޭހެއް ހޯދިފައިނުވާ މިބަލީގެ އަސަރުފޯރި މީހުންގެ ތެރެއިން 30 ޕަސެންޓް މީހުން މިދުނިޔެއާއި ވަކިވާން ޖެހުނުއިރު ބަލީގެ އަސަރުކުރި މީހުންގެ ތެރެއިން 65 އާއި 85 ޕަސެންޓާއި ދެމެދުގެ މީހުންގެ މުޅި ހަށިގަނޑުގެ އެތަން މިތަނުގައި ކުދި ބިހިތަކެއް ނެގުމުގެ ސަބަބުން ހަށިގަނޑު ފާރުވެގެން ދިޔައެވެ. ލޯ އަނދިރިވުމަކީވެސް މިބަލީގެ އަސަރުކުރި މީހުންނަށް ދިމާވި އަނެއް ނުރައްކަލެވެ. 18 ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭ، ޔޫރަޕްގައި މިބަލިޖެހިފައި ތިބި މީހުންގެ ނިސްބަތުން ކޮންމެ ތިން މީހަކުން އެކަކަށް މި ބަލީގެ ސަބަބުން ލޯ އަނދިރިވިއެވެ. 1989 ވަނަ އަހަރު ވިއެޓްނާމްގައި ކުރި ސާރވޭއަކުން ދެއްކި ގޮތުގައި، އެޤައުމުގައި މިބަލި ޖެހިގައި ތިބި 95 ޕަސެންޓް ކުދިންގެ ހަށިގަނޑުގައި ކުދިކުދި ބިހިތަކެއް ހުރިއިރު އޭގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ދިހަ ކުއްޖަކުން ނުވަ ކުއްޖަކަށް މިބަލީގެ ސަބަބުން ލޯއަނދިރިވުމާއި ކުރިމަތި ލާންޖެހުނެވެ.

18 ވަނަ ޤަރުނުގެ ފަހުކޮޅު، ސްވެޑެން އާއި ފްރާންސްގައި ވިހާ ކޮންމެ 10 ކުއްޖަކުން އެކަކު މިބަލީގެ ސަބަބުން މަރުވިއެވެ. އަދި ހަމަ އެދުވަސްވަރު ރަޝިޔާގައި އުފަންވާ ކޮންމެ 7 ކުއްޖަކުން އެއްކުއްޖަކު ދުނިޔެއާއި އަލްވަދާޢު ކިޔަން ޖެހުނެވެ.

މިބަލީގައި ދުނިޔޭގެ ބާރުގަދަ އެތަށް ރަސްރަސްކަލުންނެއްވެސްވަނީ މަރުވެފައެވެ. މިގޮތުން އިންގްލޭންޑްގެ ރާނީ ކްއީން މޭރީ 2 އާއި އޮސްޓްރޭލިޔާގެ އެމްޕަރަރ ޖޯސެފް 1 އާއި ސްޕެއިންގެ ކިންގު ލުއިސް 1 ގެ އިތުރުން ރަސިޔާގެ ރޫލަރ ނުވަތަ ޓްޒަރ ޕީޓަރ 2 އަދި ސްވެޑެންގެ ކްއީން އަލްރިކާ އެލެނޯރާ އާއި ފްރާންސްގެ ކިންގު ލޯއީސް ހިމެނެއެވެ.

މިބަލީގެ ވަބާ ދުނިޔެއަށް ފެތުރިގެންދިޔަ ހަލުވިމިން ވެގެން ދިޔައީ ދުނިޔެއިން އިންސާނުންގެ ދަރިފަސްކޮޅު ނެތި ހިގައިދާނެކަމުގެ ބިރަކަށެވެ. އެހެންކަމުން ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމްއިއްޔާ "ޑަބްލިޔު.އެޗް.އޯ" އިން 1967 ވަނަ އަހަރު ވެކްސިން ތައްޔާރުކޮށް، ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކުގައި ކެމްޕޭނެއް ފެށިއެވެ. އޭރު ދުނިޔޭގެ 60 ޕަސެންޓް މީހުންނަށް މިބަލީގެ އަސަރު ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ވަނީ ފޯރާފައެވެ. ޑަބްލިޔު.އެޗް.އޯ އިން ފެށި މިކެމްޕެއިން ވެގެންދިޔައީ، އިންސާނުނަށް ކުރިމަތިވި މިނުރައްކާތެރި ވަބާ މުޅި ދުނިޔެއިން ފޮހެލެވުނު ކާމިޔާބު މަޝްރޫޢުއަކަށެވެ. އެފްރިކާގެ ޤައުމުތަކުގައި ފުރަތަމަ ފަށައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ މިކެމްޕޭން 1977 ވަނަ އަހަރު ނިންމާލިއިރު، މިބަލީގެ އަސަރު ކޮށްފައި އެންމެ ފަހު މީހަކަށް ދުނިޔޭގައި ހުރީ ސޯމާލިޔާގެ ރައްޔިތެކެވެ.

.